Legendy Capoeira cz.1 - Capoeira Carioca

Mestre Sinhozinho i jego uczniowie

   Lubię oglądać programy historyczne na Discovery Channel i podobnych stacjach. Zawsze lubiłem. To w zasadzie jedyne co oglądam w TV. Nawet chciałem zostać archeologiem jako dziecko. Archeolog to taki gość, który wygrzebawszy z ziemi tysiącletnią czaszkę omiecie ją pędzelkiem, zerknie na zęby nieboszczyka po czym za chwilę opowie Ci kim jegomość był, na co umarł i jak wyglądało życie w społeczności tamtych czasów. Wszystko to na podstawie czachy i paru gnatów na krzyż i oczywiście wiedzy i wyobraźni Pana Archeologa oraz tego co "mu się wydaje".

   Piszę to dlatego, że ostatnio na treningu ruszyliśmy bardzo ciekawy temat dla archeologa- styl Capoeira Carioca. Wielu początkujących capoeiristas w naszym kraju grzebiąc w internecie na temat różnych stylów Capoeira znajduje taką mniej więcej narracje: 
"Od czasów Mestre Bimby wyróżniamy dwa podstawowe style capoeira: angola i regional. Był jeszcze styl carioca ale wraz ze śmiercią jego twórcy, niejakiego Sinhozinho, bezpowrotnie przepadł".


   Coś co "bezpowrotnie przepadło" zwykle budzi ciekawość prawda? Tym bardziej, że z niewielu dostępnych nam wzmianek wynika, że carioca miała być wojskową odmianą capoeira. Bez muzyki, instrumentów, akrobatyki i całej otoczki kulturowej, nastawioną w kierunku maksymalnej skuteczności w realnym starciu wręcz. Niezłe co nie? Po znalezieniu tych informacji, w głowach wielu alunos rodzi się wizja super-capoeiry, o niebo lepszej niż to co mamy dziś, przynajmniej pod względem efektywności w walce. Taka brazylijska Krav Maga.

   Sam tak miałem gdy po raz pierwszy trafiłem na wzmiankę o carioca. Pojarałem się tym trochę jednak temat się rozmył z powodu braku konkretów. Wiadomo, że coś takiego istniało, że wraz ze śmiercią twórcy przestało istnieć i w zasadzie tyle. Carioca trafiła u mnie na dłuższy czas do kategorii "Capoeirowe mity i legendy". 
   
   Wczoraj jednak czytając książkę trafiłem całkiem przypadkiem na coś konkretnego. A przynajmniej bardziej konkretnego niż to co możemy znaleźć w polskojęzycznych źródłach. Włączyła mi się lampka niedzielnego archeologa i postanowiłem jeszcze raz pokopać trochę w temacie capoeira carioca. Gadaliśmy o tym trochę na ostatnich treningach więc łapcie, oto co udało mi się wygrzebać:
   

M.Sinhozinho

   Agenor Moreia Sampaio, Mestre Sinhozinho urodził się w 1891r. w Santos w stanie Sao Paulo. Był synem płk. Jose Moreira Sampaio, burmistrza Santos. Zmarł w Rio de Janeiro w 1960r. Apelido Sinhozinho (słowo będące zdrobnieniem od Sinho - Pan, czyli sposób w jaki niewolnicy zwracali się do swoich właścicieli) otrzymał zapewne w związku ze swoim wysokim pochodzeniem. Capoeirą zainteresował się jeszcze w Santos włócząc się z lokalnym nieciekawym elementem (bo w tamtych czasach tylko tacy ludzie się tym zajmowali). Z czasem przeprowadził się do Rio gdzie pracował w policji jako instruktor walki wręcz. 
   

    Już w Rio, Sinhozinho był znany z niesamowitej siły fizycznej, trenował też boks i zapasy. Pogłębiał równolegle swoją wiedzę na temat capoeira obserwując lokalnych capoeiristas. W tamtych czasach capoeira nie była uczona w akademiach- umiejętności szlifowało się na ulicy. Capoeira w Rio na początku XX wieku nie miała w sobie wiele ze sportowej rywalizacji. Była raczej narzędziem wykorzystywanym w starciach konkurencyjnych gangów (zwanych maltas). 

   

M.Sinhozinho (w środku) ze
swoimi uczniami

Sinhozinho postanowił otworzyć w Rio de Janeiro pierwszy klub sportowy, gdzie nauczał swojego stylu walki wręcz będącego usystematyzowaną wersją capoeiry znanej mu z ulicy, wzbogaconej o elementy bokserskie i zapaśnicze. Jego uczniami byli głównie mundurowi i ludzie pochodzący raczej z wyższych warstw społecznych. Osoby takie nie były zainteresowane kulturą czy muzyką czarnoskórej biedoty stąd capoeira w wydaniu Mestre Sinhozinho uprawiana była bez muzyki.

Capoeira Carioca

   Sinhozinho prowadził swoją szkołę aż do śmierci w 1960 roku. Nie była to jednak typowa akademia capoeira. Trenowano tam też boks, zapasy czy submission fighting. Elementem zajęć była gimnastyka, kalistenika czy trening siłowy z obciążeniami. Po śmierci Mestre Sinhozinho żaden z uczniów praktykujących pod jego okiem capoeira carioca nie kontynuował nauczania tego stylu.



   To tyle jeśli chodzi o konkrety, które udało mi się wykopać. Teraz pobawmy się w archeologa i rzućmy okiem na nieboszczyka. Wojskowa capoeira nakierowana na skuteczność, z elementami klinczu, walki zapaśniczej, parteru, bez muzyki. Ataki były bezpośrednie, nastawione na jak najszybsze zakończenie walki. Niby wszystko fajnie ale jest pewien problem- skoro tak dobrze żarło to czemu zdechło?  

   W tamtych czasach każdy mógł sobie otworzyć szkołę walki i nauczać tam czego tylko chciał i jak chciał. Rynek ostatecznie wszystko weryfikował. W czasach gdy Mestre Sinhozinho otwierał swój klub w innych miastach Brazylii Mestre Bimba nauczał opracowanej przez siebie capoeira regional, a Rodzina Gracie swojej modyfikacji jiu jitsu. Obydwa style przetrwały próbę czasu i są trenowane przez tysiące adeptów na całym świecie w przeciwieństwie do capoeira carioca, po której pozostała jedynie rozpalająca wyobraźnie młodych alunos legenda.
Wojskowa super-capoeira chyba nie była aż tak super...



Na koniec moich luźnych przemyśleń jeszcze parę fotek:

   
   

To zdjęcie podpisane było: Rabo de arraia chociaż
po mojemu to bardziej martelo z podparciem

Sinhozinho sporo czasu poświęcał na
trening siłowy

Zdjęcie z jednego z treningów

 

Mestre Sinhozinho (po prawej)

M.Sinhozinho i jego uczniowie